Een arbeidsovereenkomst kan rechtsgeldig eindigen op basis van wederzijds goedvinden door een beëindigingsovereenkomst of vaststellingsovereenkomst. Wat is een vaststellingsovereenkomst? Hoe komt deze tijd tot stand en hoe zit het met de bedenktermijn?

Wat is een vaststellingsovereenkomst?

Een arbeidsovereenkomst kan op verschillende manieren rechtsgeldig eindigen. In het arbeidsrecht is in artikel 7:670b BW geregeld dat de arbeidsovereenkomst kan eindigen door een schriftelijke overeenkomst. Een beëindigingsovereenkomst wordt doorgaans gekwalificeerd als een vaststellingsovereenkomst. Een vaststellingsovereenkomst is een type overeenkomst, die is geregeld in artikel 7:900 e.v. BW.

Een vaststellingsovereenkomst is bedoeld ter beëindiging van een onzekerheid of geschil. De vaststellingsovereenkomst is niet bedoeld ter voorkoming van een toekomstige onzekerheid of geschil.

Hoe komt de vaststellingsovereenkomst tot stand?

In het arbeidsrecht komt de vaststellingsovereenkomst vaak voor om een einde van de arbeidsovereenkomst op basis van wederzijds goedvinden te regelen.

Net als bij andere overeenkomsten komt de vaststellingsovereenkomst tot stand door aanbod en aanvaarding. Dat betekent in het algemeen dat een overeenkomst tot stand komt als uit de verklaringen van de werknemer blijkt dat er overeenstemming is bereikt over de essentialia van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Ter bescherming van de werknemer is het van belang dat de werknemer duidelijk en ondubbelzinnig instemt met de beëindiging van de arbeidsovereenkomst.

Het is mogelijk om mondeling de arbeidsovereenkomst te doen eindigen. In dat geval wordt echter niet voldaan aan de schriftelijke overeenkomst van artikel 7:670b BW.

De ondertekening van de vaststellingsovereenkomst is geen noodzakelijke eis. Om bewijsproblemen te voorkomen is dit wel van belang.

Bedenktermijn

Het is van belang dat de werknemer duidelijk en ondubbelzinnig instemt met de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Daarom is de bedenktermijn voor de werknemer in het arbeidsrecht geregeld in artikel 7:670b lid 2 BW geregeld.  De bedenktermijn moet volgens de parlementaire geschiedenis voorkomen dat een werknemer (al dan niet onder psychische druk van de werkgever of in een emotionele toestand) instemt met een beëindigingsvoorstel, terwijl hij onvoldoende heeft kunnen overzien welke gevolgen de beëindiging van de arbeidsovereenkomst voor hem heeft.

De bedenktermijn bedraagt 14 dagen. Binnen deze termijn heeft de werknemer het recht zonder opgave van redenen de vaststellingsovereenkomst te ontbinden door een schriftelijke verklaring aan de werkgever.

Laat de werkgever na de bedenktermijn op te nemen in de vaststellingsovereenkomst, dan wordt de bedenktermijn met een week verlengd tot drie weken.

In de rechtspraak is regelmatig door kantonrechters geoordeeld, dat de bedenktermijn begint te lopen vanaf het moment dat partijen overeenstemming hebben over de essentialia van de overeenkomst.  Zo oordeelde bijvoorbeeld de rechtbank Noord Holland (ECLI:NL:RBNHO:2021:9155). Deze kantonrechter volgt de stroming in de rechtspraak, waarbij de bedenktermijn begint te lopen als er overeenstemming is bereikt over de essentialia van de overeenkomst.

Voordelen van een vaststellingsovereenkomst

Bij het overeenkomen van een vaststellingsovereenkomst hoeft een werkgever geen toestemming te vragen voor opzegging bij het UWV of een verzoek te doen voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst bij de kantonrechter. Partijen voorkomen een procedure bij het UWV of de kantonrechter.

Ook komt het regelmatig voor dat een werkgever geen deugdelijk ontslagdossier heeft. Partijen maken afspraken over de voorwaarden waaronder de arbeidsovereenkomst dan alsnog kan eindigen en leggen de afspraken vast in een vaststellingsovereenkomst. Bijvoorbeeld het overeenkomen van een hogere (beëindigings) vergoeding dan de wettelijke transitievergoeding om het gebrek aan een deugdelijk ontslagdossier te compenseren.

Als de inhoud van de vaststellingsovereenkomst voldoet aan de eisen die de wet en het UWV daaraan stelt, kan de werknemer in beginsel aanspraak kan maken op een werkloosheidsuitkering bij het UWV of bij de uitvoeringsinstelling werknemersverzekeringen van het woonland van de werknemer.

Partijen kunnen afspraken maken die afwijken van het dwingend recht. Echter dit is niet onbeperkt. Zo kunnen partijen bijvoorbeeld niet afwijken van de Wet Normering Topsalarissen (WNT). Ook is het niet mogelijk af te wijken van dwingend recht ter voorkoming van een toekomstige onzekerheid of geschil. Zo oordeelde de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2015:39) dat het niet mogelijk is op voorhand de ketenregeling van artikel 7:668a BW uit te sluiten. (De ketenregeling is de wettelijke regeling die bepaalt hoeveel tijdelijke arbeidsovereenkomsten en  maximaal achter elkaar gesloten mogen worden, voordat er een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd ontstaat).

Vaststellingsovereenkomst bij de rechter?

Het komt regelmatig voor dat partijen alsnog overeenstemming bereiken over een minnelijke regeling bij een rechtelijke procedure. Deze overeenstemming kan de rechter vastleggen in een proces-verbaal. Met het oog op de bedenktermijn vragen partijen de rechter veelal de zaak minimaal voor twee weken aan te houden totdat de bedenktermijn is verstreken. Als de werknemer binnen twee weken toch de overeenkomst herroept, doet de rechter uitspraak in de voorliggende zaak.

Als de kantonrechter de arbeidsovereenkomst ontbindt, kunnen partijen nadere afspraken maken over een aantal punten, de zogenaamde ‘losse eindjes overeenkomst’. Bijvoorbeeld ten aanzien van vergoedingen, betaling vakantiedagen, concurrentiebeding etc.. Deze afspraken worden vastgelegd door de rechter. In dit geval is er geen sprake van een beëindigingsovereenkomst ex artikel 7:670b BW, omdat de arbeidsovereenkomst wordt ontbonden in rechte. De werknemer kan dus geen beroep meer doen op de bedenktermijn.

Vragen

Wilt u meer weten over de onderwerpen die doorgaans worden geregeld in een vaststellingsovereenkomst?  Lees dan ook het volgende nieuwsbericht over de onderwerpen in een vaststellingsovereenkomst.

Heeft  u vragen over het sluiten van een vaststellingsovereenkomst? Heeft u een vaststellingsovereenkomst ontvangen?  Neem dan contact met mij op. Ik sta klaar om uw vragen te beantwoorden.