Een beëindigingsovereenkomst of vaststellingsovereenkomst kent vaak een bepaling, waarin de werknemer verklaart geen concreet uitzicht te hebben op een andere baan.
In de huidige krappe arbeidsmarkt komt het vaak voor dat de werknemer al een nieuwe baan heeft gevonden of daarover nog in onderhandeling is. Hoe zit het ook alweer?
Doel verklaring een concreet uitzicht op ander werk?
Een overeenkomst om de arbeidsovereenkomst op basis van wederzijds goedvinden te beëindigen, is een zogenaamde vaststellingsovereenkomst. Vaak is vaak een bepaling opgenomen, waarin de werknemer verklaart geen concreet uitzicht te hebben op een andere baan. Ook wordt vaak een ontslagvergoeding overeengekomen.
Deze ontslagvergoeding is vaak bedoeld om de werknemer in een overgangsfase naar een andere baan financieel te overbruggen. Na de beëindiging van de arbeidsovereenkomst ontvangt de werknemer geen salaris meer en moet vaak een beroep doen op een lagere werkloosheidsuitkering.
Een werkgever wil daarom vaak weten of de werknemer al een andere baan heeft. In dat geval is er gewoonlijk geen terugval meer van inkomsten. De werkgever is in dat geval vaak niet bereid de ontslagvergoeding te betalen.
Wat is een concreet uitzicht op een andere baan?
In de rechtspraak wordt met een concreet uitzicht op een andere baan het volgende bedoeld:
‘dat een concreet uitzicht op het verkrijgen van een functie moet bestaan en wel in die zin dat niet in algemene termen een kans bestaat op het verkrijgen van een functie in het bedrijf,
maar dat de onderhandelingen tussen werknemer en de nieuwe werkgever over een nieuwe baan in een zo vergevorderd stadium zijn dat redelijkerwijs onder de gegeven omstandigheden, mag worden aangenomen, dat een concreet en op details uitgewerkt aanbod van de werkgever met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid door de werknemer zal worden aanvaard of is aanvaard (Rechtbank Utrecht, 21 september 2011)’.
Een concreet uitzicht op een andere baan kan al op een eerder moment liggen dan het moment van ondertekenen van een arbeidsovereenkomst met een andere werkgever. Een werknemer is dus niet veilig, als de andere baan is geaccepteerd, maar de arbeidsovereenkomst pas tekent na het sluiten van de vaststellingsovereenkomst. Bijvoorbeeld een dag daarna.
Mededelingsplicht
Heeft een werknemer een mededelingsplicht? Drie situaties worden toegelicht:
De werkgever neemt een verklaring op in de vaststellingsovereenkomst
Wordt de werknemer uitdrukkelijk gevraagd naar het uitzicht op ander werk en de werknemer liegt hierover, dan kan de werkgever in de regel een beroep toekomen op bedrog op dwaling. Als de vaststellingsovereenkomst wordt vernietigd, heeft deze overeenkomt nooit bestaan. De arbeidsovereenkomst herleeft weer. Alles wat is ontvangen op basis van de vaststellingsovereenkomst moet worden terugbetaald, zoals de ontslagvergoeding. Maar ook andere kosten, zoals het loon tijdens de vrijstelling van werk, opleidingskosten en eventueel andere kosten.
De werkgever neemt geen verklaring op in de vaststellingsovereenkomst, maar vraagt er wel naar
Ook dan moet een werknemer de waarheid spreken en mag niet liegen. Als de werknemer dat wel doet, kan de werkgever een beroep doen op vernietiging van de vaststellingsovereenkomst op grond van bedrog of dwaling. Als dit beroep slaagt, zal de werknemer de ontslagvergoeding en zo nodig overige kosten moeten terugbetalen.
Moet de werknemer uit zich zelf melden?
En als de werkgever geen vragen heeft gesteld? Moet een werknemer dan uit zich mededeling doen van de ontwikkelingen en de stand van zaken?
De meeste rechters vinden dat een werknemer een mededelingsplicht heeft. Dat betekent dat de werknemer spontaan moet melden als er een concreet uitzicht is op een andere baan of een andere baan heeft gevonden. Hierbij spelen de feiten een belangrijke rol. Maar heeft een werknemer een andere baan gevonden en de werkgever wil een vaststellingsovereenkomst sluiten, dan mag een werknemer hierover in principe niet zwijgen.
En het starten van een eigen onderneming?
De verplichting om het concreet uitzicht op ander werk te melden, geldt ook als de werknemer concrete plannen heeft om een eigen onderneming te starten.
Dit blijkt onder meer uit een uitspraak van de kantonrechter Utrecht (ECLI:NL:RBMNE:2023:3330). In dit geval bleek dat de werknemer al vergevorderde plannen had om een eigen onderneming te starten. Na het sluiten van de vaststellingsovereenkomst had de werknemer gesprekken gevoerd over de naam en de locatie van de nieuw op te richten onderneming. De rechter oordeelde dat er concreet uitzicht was op ander werk ten tijde van het sluiten van de vaststellingsovereenkomst.
Tips voor de werknemer
Het verzwijgen van cruciale informatie of een leugentje op bestwil kan de werknemer duur komen te staan.
Wilt u als werknemer geen risico lopen om de ontslagvergoeding en andere kosten terug te moeten betalen, wacht dan met solliciteren tot de vaststellingsovereenkomst rond is. Maar maak hierin zelf een bewuste afweging. Soms is de ontslagvergoeding zo laag dat het verstandiger is om direct te gaan solliciteren.
Is er een concreet uitzicht op ander werk, meld dit aan de werkgever. Dit wil niet altijd zeggen dat de werkgever niet bereid is een ontslagvergoeding te betalen. Aan een nieuwe baan zijn soms ook risico’s verbonden, zoals een proeftijd, het starten op basis van een contract voor bepaalde tijd of een lager salaris. De werknemer wil soms alleen een nieuwe baan accepteren, als de werkgever een ontslagvergoeding betaalt vanwege deze risico’s.
Tips voor de werkgever
Neem als werkgever altijd een bepaling op in de vaststellingsovereenkomst dat de ontslagvergoeding moet worden terugbetaald als de werknemer een concreet uitzicht heeft op een andere baan ten tijde van het ondertekenen van de vaststellingsovereenkomst.
Maak de afspraken zo concreet mogelijk en neem op wat er wordt verstaan onder een concreet uitzicht op ander werk. Licht toe wat wordt verstaan onder ander werk, bijvoorbeeld dat het starten van een eigen onderneming daar ook onder valt. Ook kan een boetebepaling aan deze bepaling worden verbonden.
Voor een werkgever kan het lastig zijn achteraf te achterhalen of en vanaf wanneer de werknemer een concreet uitzicht had op een andere baan. Om dit risico te beperken, kunt u opnemen dat de werknemer verplicht is op verzoek van de werkgever de benodigde informatie te verstrekken op grond waarvan geconcludeerd kan worden of de werknemer al een concreet uitzicht had op een ander baan.
Vragen?
Heeft u vragen over dit onderwerp? Of heeft u een andere vraag.
Neem dan contact op met mij, advocaat arbeidsrecht in Breda! Als advocaat arbeidsrecht werk ik vanuit Breda, maar adviseer klanten in het hele land. Ik help u graag.
